Τα μυστικά του σπηλαίου της Ανεμότρυπας

ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ : Σπήλαιο

ΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ : Μαθητές δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου

ΔΙΑΡΚΕΙΑ : Μονοήμερο

ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Ένα από τα εντυπωσιακότερα και πιο μυστηριακά γεωλογικά φαινόμενα είναι ο σχηματισμός των σπηλαίων. Η ιδιαίτερη σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα σ’ αυτά και τον άνθρωπο ανάγεται, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα επιστημονικά στοιχεία, στην Παλαιολιθική Εποχή. Έκτοτε χρησιμοποιήθηκαν ως τόποι προστασίας, κατοικίας, ταφής, λατρείας. Έδωσαν το έναυσμα για καλλιτεχνική δημιουργία (βραχογραφίες στην Αλταμίρα της Ισπανίας, Λασκώ της Γαλλίας, Αλιστράτη Σερρών) για την ανάπτυξη φιλοσοφικών θεωριών (ο μύθος του Σπηλαίου του Πλάτωνα) και αποτέλεσαν σημαντικό επιστημονικό και ερευνητικό πεδίο. Στον ελλαδικό χώρο έχουν καταγραφεί περίπου 11.000 σπήλαια, τα περισσότερα από τα οποία είναι καρστικά, ενώ από αυτά ελάχιστα είναι επισκέψιμα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η περιέργεια δύο νέων παιδιών από τα Πράμαντα, του Γ. Καρακώστα και του Απ. Λάμπρη οδήγησε στην ανακάλυψη σπηλαίου λίγο έξω από το χωριό, το οποίο στη συνέχεια ανέλαβε να εξερευνήσει η αείμνηστη σπηλαιολόγος Άννα Πετροχείλου. Το σπήλαιο της Ανεμότρυπας, όπως ονομάστηκε, καθώς ο δροσερός αέρας που έβγαινε από μία σχισμή του βράχου και δημιουργούσε ρεύμα ήταν η αφορμή για την εξερεύνησή του, αποτελεί σήμερα πόλο έλξης, καθώς μετά την επιστημονική μελέτη του αξιοποιήθηκε κι έγινε προσβάσιμο για τους επισκέπτες. Εντυπωσιάζουν ανάμεσα στα άλλα οι σταλαγμιτικοί και σταλακτιτικοί σχηματισμοί του, οι τρεις χρωματιστές λίμνες του καθώς και η κοίτη ενός υπόγειου ποταμού που χάνεται στα βάθη του. Πρόκειται για έναν σημαντικό γεώτοπο, που πληροί όλες τις προϋποθέσεις για την αξιοποίησή του για εκπαιδευτικούς σκοπούς και όχι μόνο.

ΣΚΟΠΟΣ

Η συνειδητοποίηση της πολύπλευρης και πολυπαραμετρικής αξίας των σπηλαίων για το φυσικό περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες που συνεπάγεται την ανάγκη για τη διατήρηση, την ανάδειξη και την προστασία τους ως αρχεία στα οποία έχουν καταγραφεί οι μνήμες της γης.

ΣΤΟΧΟΙ

Γνωστικοί : να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τους μηχανισμούς δημιουργίας των σπηλαίων καθώς και των εντυπωσιακών σχηματισμών στο εσωτερικό τους (σταλαγμίτες, σταλακτίτες, λίμνες κ.ά.), να συνειδητοποιήσουν ότι το σπήλαιο αποτελεί ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα και να μελετήσουν τις σχέσεις αλληλεπίδρασης των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων που τα συνθέτουν, να περιγράψουν τους κινδύνους που απειλούν τα σπήλαια.

Ψυχοκινητικοί : να επεξηγούν τη διαδικασία δημιουργίας σχηματοποίησης στοιχείων του σπηλαίου, να μετρούν και να ελέγχουν τιμές (θερμοκρασία, phκ.ά.) μέσα από τη χρήση διαφόρων οργάνων, να ενεργοποιούν όλες τις αισθήσεις τους και να τις προσαρμόζουν στο περιβάλλον του σπηλαίου.

Συναισθηματικοί : να διερωτώνται σχετικά με τη φέρουσα ικανότητα του σπηλαίου επεξηγώντας τους λόγους που επιβάλλουν περιορισμούς στην επισκεψιμότητα, να καλλιεργούν αξίες και να διαμορφώνουν στάσεις και συμπεριφορές στην κατεύθυνση της προστασίας των σπηλαίων που μακροπρόθεσμα θα οδηγήσουν στη συμμετοχή και ανάληψη δράσης για τη διεκδίκηση υιοθέτησης από το κράτος αλλά και από διάφορους φορείς μέτρων και πρωτοβουλιών που θα εξασφαλίζουν την ανάδειξη και διατήρησή τους στα πλαίσια της αειφορίας.

ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ